PESTKOWCE - BAKTERIE

Źródło: Baza danych EPPO

Występowanie i znaczenie: Guzowatość korzeni poraża głównie sadzonki w szkółkach i młode drzewa, powodując znaczne straty ekonomiczne. Często atakuje owoce pestkowe, materiał rozmnożeniowy, winorośl, drzewa ozdobne i rośliny dwuliścienne, np. słonecznik, pelargonię i dalię. Rośliny z guzami na korzeniach lub szyi korzeniowej powinny zostać zniszczone. Zabroniona jest sprzedaż roślin porażonych chorobą. Patogen żyje tylko w glebie i atakuje jedynie przez rany. Choroba rozwija się zwykle w trakcie okresu wegetacyjnego. W stanie spoczynku drzew rozwój guzów, stymulowany przez procesy wegetatywne i pobór składników odżywczych, zostaje przerwany. Bakterie przenoszą się z obumarłych guzów do gleby, gdzie pozostają źródłem infekcji przez wiele kolejnych lat. Guzy blokują transport wody i składników odżywczych we wiązkach przewodzących znajdujacych się w korzeniach, co prowadzi do powstawania poważnych zmian.

Objawy oraz inne zaburzenia wywołujące podobne symptomy: Bakterie powodują tworzenie się guzów na korzeniach i szyjach korzeniowych. Na początku pojawiają się małe, białe guzki wielkości grochu, które szybko się rozwijają. Później rosną, blakną, obumierają i rozpadają się, stopniowo zmieniając kolor na ciemnobrązowy. Zainfekowane drzewa usychają i obumierają. Wzrost wegetatywny i rozwój generatywny zostają zahamowane. Patogen preferuje gleby wilgotne i bogate w składniki odżywcze.

Źródło: zasoby własne

Źródło: zasoby własne

Cykl życiowy: Bakterie w kształcie pałeczek żyją pojedynczo lub tworzą krótkie łańcuchy. A. tumefaciens nie wytwarza przetrwalników. Komórka jest otoczona wydzieliną. Infekcyjność wyizolowanego szczepu jest bardzo zmienna i można ją wykazać jedynie w przypadku młodych guzów. Patogen wywołuje namnażanie się komórek, które trwa dalej nawet przy braku bakterii. Chore komórki różnią się od zdrowych tym, że rozmnażają się w nietypowy sposób. 

Zwalczanie: Zwalczanie guzowatości korzeni nie jest łatwe. Bakteria zwykle infekuje rany, dlatego każda metoda, która zmniejszy liczbę ran na korzeniach i szyjce korzeniowej będzie skutecznie wzmacniać ochronę. Częściowym rozwiązaniem może być odkażanie gleby i materiału rozmnożeniowego przed sadzeniem. Nie ma lekarstwa na tę chorobę, dlatego niezwykle ważna jest profilaktyka. Roślin ze skażonych obszarów nie powinno się wykorzystywać. Zabroniona jest sprzedaż drzew z guzami. Tyczki wykorzystywane w szkółkach powinny być badane na obecność tej choroby.

 

 

ZARAZA OGNIOWA

Nazwa patogenu: Erwinia amylovora

Źródło: Baza danych EPPO

Źródło: Sumi-Agro

Występowanie i znaczenie: Zarazę ogniową wywołuje bakteria Erwinia amylovora (Burill) Winslow et al. Atakuje ona 129 gatunków roślin należących do około 33 rodzajów z rodziny Rosaceae.

Choroba ta ma szczególne znaczenie w młodych sadach. Kora na pędach i gałęziach staje się miękka i ciemna. Z pęknięć i ran wydobywa się bakteryjny śluz. Patogen wnika do tkanki liścia przez rany i naturalne otwory, przemieszcza się do ogonka liściowego przez żyłki liściowe, a stamtąd do wiązek przewodzących w pędach. Wierzchołki młodych pędów wyginają się w haczyk. Zainfekowane kwiaty brązowieją lub czernieją. Z kwiatu bakteria wędruje do łodygi i atakuje rozwijający się owoc. Infekcje owoców są powszechne, zwłaszcza po ulewnych deszczach i gradobiciu. Bakterie chorobotwórcze są również obecne w zdrowo wyglądającej, wolnej od objawów tkance kwiatów, liści i owoców. Patogen zimuje pod spękaną korą zainfekowanych gałązek, gałęzi i pni lub w ranach rakowych i zaczyna się tam rozmnażać wiosną przed rozpoczęciem kwitnienia. Zaraza ogniowa jest rozprzestrzeniana przez pyłki, owady, deszcz, wiatr, ptaki i działalność człowieka.

Choroba ta występuje w około 40 krajach na całym świecie.

Na Węgrzech wykryto ją po raz pierwszy w 2019 r. w podkładkach mirabelek i w zrazach szczepionych na mirabelkach[1]. Choroba występuje zwykle w okresach wilgotnych i deszczowych.

 

Zwalczanie: Profilaktyczna metoda mechaniczna polegająca na usuwaniu pędów wykazujących oznaki infekcji. Coroczne opryskiwanie miedzią w okresie spoczynku (biorąc pod uwagę okres, w którym drzewa pestkowe są wrażliwe na miedź). Usuwanie zainfekowanych wierzchołków pędów, gdy tylko się pojawią.

 

 

RAK BAKTERYJNY ŚLIWY

Nazwa patogenu: Pseudomonas mors-prunorum, Pseudomonas mors-prunorum pv. persicae Prunier (u brzoskwini).

Źródło: Baza danych EPPO

Zakres żywicieli: Wiśnia, śliwa, czereśnia, morela, brzoskwinia, migdałowiec. 

Występowanie i znaczenie: Powszechna choroba drzew pestkowych, szkodliwa w szczegolności dla śliwy, wiśni i czereśni. Występuje w większości krajów Europy, a najcięższe przypadki odnotowano w Anglii. Wskaźnik uszkodzeń kwiatów i pędów może wynosić nawet 20-60%. Straty w plonach mogą być równie wysokie. W młodych sadach częściowe lub całkowite zamieranie drzew może skutkować poważnymi stratami ekonomicznymi.

Objawy oraz inne zaburzenia wywołujące podobne symptomy: Objawy pojawiają się zwykle wokół pąków i na gałązkach. Zainfekowane gałązki często nie puszczają pędów, a młode pędy więdną.

Źródło: Gábor Vétek

Źródło: Kujani

Cykl życiowy: Bakterie zamierają do połowy lata, więc ich izolacji można dokonać jedynie zimą i wiosną. Pseudomonas mors-prunorum to bakteria o kształcie pałeczkowatym, długości 2,5 µ i szerokości 0,5 µ, poruszająca się za pomocą wici biegunowych. Do zakażenia rośliny dochodzi poprzez rany. Natomiast jesienią bakteria przedostaje się również poprzez blizny liściowe i namnaża się we wiązkach przewodzących. Wiosną patogen przenosi się z komórek porażonych rakiem na młode części roślin, gdzie przeżywa jak epifit. Jesienią, gdy pogoda jest deszczowa, a powietrze wilgotne, bakteria namnaża się i atakuje rośliny zanim opadną liście. Zimą infekuje pąki i otaczające tkanki, powodując ich obumieranie na wiosnę. 

Zwalczanie: Przycinanie zaplanowane odpowiednio na późną wiosnę może znacznie zmniejszyć ryzyko infekcji. Należy zapobiegać niepotrzebnym uszkodzeniom roślin. Zabezpieczanie ran roślin sprzyja szybkiemu tworzeniu się kalusa, a tym samym zmniejsza prawdopodobieństwo infekcji. Ryzyko infekcji zmniejszają również wielokrotne opryski z preparatów zawierających miedź wykonane po opadnięciu liści oraz w okresie spoczynku drzew. W ten sposób można znacząco ograniczyć liczbę bakterii namnażających się na powierzchni liści.

 

 

RAK BAKTERYJNY DRZEW OWOCOWYCH

Organizm wywołujący chorobę: Pseudomonas syringae van H.

Zakres żywicieli: Morela, brzoskwinia, czereśnia, śliwa, migdałowiec, jabłoń, grusza.

Źródło: Baza danych EPPO

Źródło: Kujani

Występowanie i znaczenie: Pseudomonas syringae wywołuje bardzo szybki proces chorobowy. W lecie bakteria zasiedla powierzchnię gałęzi i liści, nie wywołując żadnych objawów. Natomiast jesienią, gdy panuje deszczowa pogoda, może namnażać się i przenikać do kambium poprzez rany. W rezultacie infekcji, do której dochodzi zimą, na wiosnę rośliny zaczynają więdnąć. Obumarłą korę pierwotną zastępują otwarte i zamknięte rany rakowe. Najbardziej podatny na infekcję bakteryjną jest popękany przez mróz pień drzewa. 8-10-letnie drzewa są szczególnie narażone na chorobę.

Źródło: Kujani

Źródło: Kujani

Obumieranie kory pierwotnej trudno jest zaobserwować z zewnątrz, ale na przekroju poprzecznym wyraźnie widać brązową i nieprzyjemnie pachnącą zgniliznę. W takich przypadkach najczęściej zaobserwować można wypływ żywicy.

Cykl choroby: Bakteria najczęściej przenika do roślin przez rany, dlatego infekcja zwykle rozpoczyna się w miejscach, w których przycinane były gałęzie. Do zamierania dochodzi wiosną lub wczesnym latem. Poza patogenem, ważną rolę w wywoływaniu choroby odgrywają również czynniki fizjologiczne. Obecność grzyba Leucostoma cincta w znacznym stopniu wpływa na nasilenie objawów choroby. Grzyb osłabia roślinę i tworzy miejsca, w których choroba może się rozwijać.

Zwalczanie:
Przycinanie gałęzi późną wiosną. Ważne jest zabezpieczanie ran i dezynfekcja narzędzi używanych do cięcia. Pień drzewa musi zostać nienaruszony. Ryzyko infekcji zmniejszą również opryski z preparatów zawierających miedź wykonane po opadnięciu liści oraz pod koniec zimy.