OGÓREK - BAKTERIE

Zakres żywicieli: Zakażeniu ulec mogą wszystkie gatunki roślin uprawnych z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae), ale ogórek jest prawdopodobnie najbardziej podatny na infekcje. Choć bakteryjna kanciasta plamistość nie jest wywoływana przez nowy patogen, to jest jedną z najpoważniejszych chorób ogórków i przyczyną znaczących strat dla rolników.

Występowanie i znaczenie: Choć zdarza się to sporadycznie, to w pewnych warunkach mogą występować poważne ogniska chorobowe.

Objawy i podobne choroby: Na liściach występują ograniczone żyłkami plamy o ostrych krawędziach. Plamy te są nasiąknięte wodą. Najpierw mogą pojawić się na nich mleczne krople śluzu, w późniejszej kolejności plamy mogą ulec nekrozie. Na koniec plamy rozpadają się od środka, nadając liściom postrzępiony wygląd. Infekcja na łodygach, ogonkach liściowych i owocach przybiera formę nasiąkniętych wodą plam, które z czasem pokrywają się białym nalotem. Jeśli do zakażenia owoców dojdzie we wczesnym stadium ich rozwoju, mogą mieć później zakrzywiony kształt lub ulec deformacji. Zainfekowane owoce gniją w wyniku nadkażenia. Czasami wczesne objawy bakteryjnej kanciastej plamistości na liściach można pomylić z mączniakiem rzekomym, ale w jego przypadku plamy są żółte, pozbawione kropli śluzu i nie są nasiąknięte wodą, ponadto na dolnej stronie plamy może pojawić się narośl w kolorze od szarego do czarnego, a ulegająca nekrozie tkanka nie odpada.

Cykl choroby: Patogen zimuje w szczątkach roślinnych przez okres do 2 lat i jest również przenoszony przez nasiona. Do rośliny może przenikać jedynie przez mechaniczne uszkodzenia. Bakterie łatwo rozprzestrzeniają się w ciepłe i wilgotne dni za pośrednictwem deszczu nawiewanego przez wiatr oraz poprzez dotykanie roślin w trakcie uprawy, zbiorów itp. Optymalna temperatura dla rozwoju choroby mieści się w granicach 24-28°C. Utrzymująca się przez dwa tygodnie sucha pogoda hamuje infekcję. Nadmierna podaż azotu zwiększa podatność roślin na infekcję.

Zwalczanie: Należy wprowadzić złożony system środków zaradczych:

• Owoce, z których mają być pozyskiwane nasiona, powinny pochodzić wyłącznie ze zdrowych roślin i być poddane dokładnej fermentacji.
• Nasiona należy zaprawiać przez 20 min wodą o temperaturze 50°C zawierającą różne kwasy organiczne.
• Dwuletni płodozmian, w schemacie którego znajdują się rośliny inne niż dyniowate, oraz uprawianie gleby, gdy jest ona sucha, zmniejszy zdolność bakterii do przetrwania i zainfekowania kolejnych upraw dyniowatych.
• Wybór odmian odpornych.
• Ograniczenie zraszania i przenawożenia azotem.
• Utrzymywanie wilgotności względnej w szklarni na poziomie 80-90%.
• W miarę możliwości należy stosować nawadnianie kropelkowe zamiast zraszaczy, a w przypadku nawadniania ręcznego należy podlewać u podstawy rośliny, w miejscu, w którym roślina styka się z glebą.
• Usuwanie zainfekowanych roślin.
• Unikanie dotykania mokrych roślin (przy przesadzaniu, uprawie, przycinaniu i zbiorach).
• Jeśli doszło do wystąpienia raka bakteryjnego, należy przyorać resztki roślinne w celu przyśpieszenia ich rozkładu.
• Pomocne jest stosowanie fungicydów miedziowych.
• Pod koniec sezonu z małych upraw ogrodowych należy usunąć zainfekowane pnącza i owoce, a następnie je zniszczyć.
• Alternatywnym sposobem zwalczania patogenów bakteryjnych mogą być zrównoważone i naturalne metody kontroli biologicznej oparte na bakteriofagach (https://ami-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1751-7915.13585).