WARZYWA KORZENIOWE - GRZYBY

Organizm wywołujący chorobę: Erysiphe heraclei (syn. E. umbelliferarum)

Opis: Grzyb tworzy gęstą grzybnię zewnętrzną z cylindrycznymi konidiami na konidioforach. Klejstotecja tworzą kępki długości 90-115 μm. Przyczepki klejstotecjów są 1-2 razy dłuższe niż samo klejstotecjum. Są one proste, nierozgałęzione i mają brązową barwę.

Zakres żywicieli: Marchew, seler, pasternak, koper włoski, koper ogrodowy i chwasty z rodziny baldaszkowatych.

Występowanie i znaczenie: Mączniak prawdziwy występuje powszechnie na warzywach korzeniowych i z gospodarczego punktu widzenia jest nieistotny. Ponieważ występuje głównie tam, gdzie panują suche i ciepłe warunki, jego znaczenie prawdopodobnie wzrośnie z powodu zmian klimatycznych, które według przewidywań doprowadzą do wydłużenia okresów suszy w wielu regionach Europy Środkowej. Poważna infekcja skutkuje zmniejszeniem plonów (nawet o 40%) i niską jakością nasion. Grzyb zimuje na nasionach marchwi, dlatego można go znaleźć na marchwi sadzonej jesienią. Może doprowadzić do nagłego pokładania się rośliny.

Objawy: Choroba ta poraża liście, łodygi i baldachy. Kępki białego, filcowatego grzyba pojawiają się najpierw na dolnych liściach, a następnie rozprzestrzeniają się ku górze. Na młodych liściach pojawiają się małe, okrągłe, białe, pudrowe plamki, które powoli powiększają się, pokrywając blaszki liściowe. Na liściach zainfekowanych przez grzyba może pojawić się delikatna chloroza lub zażółcenie. Patogen często pokrywa całe liście dużą ilością białej grzybni i licznymi zarodnikami. Zainfekowane liście stają się kruche i mogą ostatecznie brązowieć, wysychać i obumierać. Porażone chorobą szypułki mogą brązowieć, co skutkuje przedwczesnym obumieraniem kwiatostanów.

Cykl choroby: Patogen przeżywa na zimującej marchwi i chwastach. Unoszące się w powietrzu zarodniki mogą być przenoszone na duże odległości. Objawy na ulistnieniu zwykle nie pojawiają się, dopóki liście nie osiągną dojrzałości. Liście mogą przetrwać nawet w przypadku silnych infekcji. Infekcjom grzybiczym i rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność w godzinach wieczornych i porannych.

Zwalczanie: Wybór odmian odpornych oraz utrzymywanie wigoru roślin. Izolowanie nowych pól marchwi od pól już zainfekowanych. Stosowanie fungicydów jest ekonomicznie opłacalne tylko w przypadku występowania okresowych uszkodzeń spowodowanych przez chorobę. Siarkę stosuje się profilaktycznie.

Objawy: Sclerotonia sclerotiorum może atakować na każdym etapie rozwoju rośliny, powodując jej więdnięcie i obumieranie oraz gnicie korzeni. Grzyb atakuje nadziemne części roślin i rozwija się w trakcie przechowywania. Porażone korzenie mają ciemniejszy odcień. Następnie będąc jeszcze w glebie lub w trakcie magazynowania pojawia się na nich miękka, wodnista zgnilizna. Choroba może szybko rozprzestrzeniać się jeśli korzenie stykają się ze sobą. Zgnilizna twardzikowa jest zgnilizną mokrą, różni się zatem od zgnilizny wywołanej przez Rhizoctonia, która jest zwarta i sucha. Mokra zgnilizna bakteryjna jest z kolei śluzowata i ma nieprzyjemny zapach. Często dochodzi do niej w następstwie zgnilizny wywołanej przez Sclerotinia i inne grzyby.

Cykl choroby: Sclerotinia przeżywa w glebie. Kiełkuje po deszczu lub nawadnianiu, wytwarzając apotecja i askospory. Do infekcji dochodzi, gdy tkanka liścia znajduje się w pobliżu sklerocjów lub wejdzie z nimi w kontakt. Aby grzyb mógł się rozwijać, niezbędna jest wilgotna gleba.

Zwalczanie: 3-letni płodozmian, w skład którego wchodzą zboża, kukurydza lub inne rośliny niebędące żywicielami, może pomóc w zmniejszeniu populacji twardnicy pasożytniczej w glebie. Inne praktyki uprawowe, które mogą zmniejszyć liczbę zachorowań to: orka głęboka, zalewanie, zarządzanie nawadnianiem, usuwanie chwastów żywicielskich, odpowiednia podaż potasu i ograniczenie nadmiaru azotu. Gęste ulistnienie bez odstępów zatrzymuje wilgoć nad glebą. Utrzymująca się przez dłuższy czas wilgoć na powierzchni liści stwarza idealne warunki do infekcji. Warunków tych można uniknąć, tworząc wokół liści przestrzeń dla przepływu powietrza. Przycinanie boków liści po zwarciu międzyrzędzi może poprawić wentylację między rzędami i umożliwić wysychanie liści. Odnotowano pewne różnice w odporności między odmianami, ale choroba może porazić nawet najbardziej odporną odmianę. W rolnictwie ekologicznym można zastosować Coniotirium diplodiella, który jest grzybem antagonistycznym. Szybkie chłodzenie po zbiorach i przechowywanie w temperaturze 0°C tłumi proces gnicia. Zanurzanie w fungicydach może przynieść dodatkowe korzyści, ale liczba zatwierdzonych i zarejestrowanych środków grzybobójczych jest ograniczona. Podczas przechowywania przydatne jest kontrolowanie warunków atmosferycznych (temperatury powietrza i wentylacji) w celu zahamowania rozwoju choroby. Magazynowane warzywa korzeniowe powinny być regularnie sprawdzane, a wszelkie gnijące egzemplarze należy usunąć i spalić, zanim dojdzie do skażenia miejsca ich przechowywania.

Objawy: W miejscach zaatakowanych przez Botrytis pojawiają się przebarwienia, nasiąknięte wodą zmiany i rozmyta pleśń w kolorze od szarego po brązowy, znana pod nazwą RV12 – szara pleśń. Sadzonki pokładają się z powodu zgnilizny łodyg nasiąkniętych wodą, a na zepsutej tkance rozwija się szara pleśń. Na wychłodzonych stanowiskach i na polach dochodzi do występowania zgorzeli. Korzenie marchwi lub pietruszki mogą zostać zainfekowane przez konidia przedostające się przez pęknięcia, skaleczenia lub rany zadane przez owady.

Cykl choroby:  Botrytis cinerea to grzyb, który zimuje na resztkach roślinnych w glebie pod postacią grzybni lub w postaci czarnych, twardych, płaskich lub nieregularnych sklerocjów. Może rozprzestrzeniać się w glebie, a do kiełkowania wymaga wilgoci niezwiązanej i mokrych powierzchni. Występuje często w uprawach szklarniowych, zwłaszcza wiosną i jesienią, kiedy otwory wentylacyjne są zamykane na noc. Zebrane korzenie przenoszą infekcję w pozostałościach liści, a grzyb może rozprzestrzeniać się na korzenie, z którymi miał styczność lub przez zarodniki unoszące się w powietrzu. Botrytis jest ważnym patogenem warzyw przechowywanych w temperaturach od 0 do 10°C. Konidia są przenoszone przez wilgotne prądy powietrza, pryskającą wodę, narzędzia i odzież na zdrowe rośliny, gdzie wywołują nowe infekcje.

Zwalczanie: Szarą pleśń można ograniczyć do minimum poprzez unikanie zraszania, podlewanie w godzinach porannych i odpowiednie rozstawienie roślin. Metody zwalczania patogenu obejmują korzystanie z wysokiej jakości nasion, unikanie ciężkich gleb, nadmiernego zagęszczenia i przenawożenia roślin. Niezbędne jest utrzymywanie suchej gleby w szklarni i rozsadniku, maksymalizacja cyrkulacji powietrza i nawadnianie powierzchniowe. Zbiór i przeładunek warzyw powinien odbywać się w warunkach wysokiej wilgotności i w temperaturach bliskich temperaturze zamarzania. Po zbiorach należy zebrać, usunąć i zutylizować resztki pożniwne. Mało jest środków grzybobójczych dopuszczonych do stosowania dolistnego lub w wielu krajach nie są one w ogóle dostępne.

Objawy: Stemphylium radicinum powoduje zgniliznę roślin uprawnych. Zainfekowane liście czernieją i obumierają. Na korzeniach infekcja objawia się powstawaniem drobnych, czarnych plamek. Na korzeniach palowych może pojawić się wiele stożków wzrostu. W przypadku przechowywanej marchwi plamy są okrągłe, płytkie i lekko zagłębione. Czarna zgnilizna, występująca na nadziemnych częściach rośliny, może prowadzić do wystąpienia zgnilizny wierzchołkowej korzeni.

Cykl choroby: Stemphylium radicinum przeżywa na resztkach roślinnych w glebie, ale najważniejszym źródłem infekcji są prawdopodobnie zainfekowane nasiona. Skażone pomieszczenia magazynowe mogą również być źródłem infekcji przechowywanych warzyw korzeniowych. Do szybkiego rozwoju patogen ten wymaga wilgotności względnej powyżej 92% i temperatury 28°C, ale proces gnilny może postępować nawet w temperaturze 0,5°C.

Zwalczanie: Praktyki uprawowe, które obejmują prawidłowo zaplanowany płodozmian, stosowanie nasion zaprawionych gorącą wodą lub środkiem grzybobójczym, czyszczenie i dezynfekcję magazynów, utrzymywanie niskiej temperatury i wilgotności oraz stosowanie chemicznych środków w uprawie roślin na nasiona. Trichoderma można wykorzystać jako gatunek antagonistyczny.

Organizm wywołujący chorobę: Cercospora carotae

Opis: Cercospora carotae powoduje powstawanie plam na liściach oraz ich kędzierzawość i gnicie. Plamy te są małe, okrągłe, brązowe lub szare, a wokół nich widnieje pokryta chlorozą obwódka. Po ich pojawieniu się następuję więdnięcie i obumieranie liści. Grzyb atakuje młodsze liście i rośliny, ale może również powodować zmiany na ogonkach liściowych i łodygach, co prowadzi do obumierania liści.

Zakres żywicieli: Marchew.

Występowanie i znaczenie: Chwościk marchwi to szeroko rozpowszechniona choroba warzyw korzeniowych, rozwijająca się szybko w gorących i wilgotnych warunkach pogodowych, zazwyczaj w lipcu i na początku sierpnia. Nie jest tak istotna jak inne choroby wywoływane np. przez Alternaria czy Sclerotinia, ale może być przyczyną znacznej utraty liści. Cercospora pojawia się szybciej pod wpływem nawadniania. Choroba wymaga nowych metod zwalczania. Może powodować znaczne szkody gospodarcze z powodu zmniejszenia plonów w uprawach roślin liściastych.

Objawy:

Cykl choroby: Cercospora zimuje w glebie w resztkach pożniwnych i, w zależności od warunków pogodowych, wywołuje kilka cykli infekcji podczas każdego sezonu wegetacyjnego. Cercospora carotae może być przenoszona przez nasiona, ale może również przetrwać między uprawami na resztkach roślinnych lub w glebie. Do infekcji dochodzi, gdy występują wysokie temperatury i wilgotne warunki pogodowe.

Zwalczanie: Zwalczanie choroby polega na stosowaniu płodozmianu, usuwaniu resztek pożniwnych, uprawie odmian odpornych i używaniu fungicydów w produkcji warzyw korzeniowych.

Czynnik sprawczy i żywiciele: Pythium

Opis: Zgniliznę korzeni buraka cukrowego mogą wywoływać przenoszone przez nasiona grzyby: Phoma betae, Fusarium spp., Alternaria tenuis oraz grzyby przenoszone przez glebę, takie jak Pythium spp., Aphanomyces spp., Fusarium spp. i Rhizoctonia solani. Ich występowanie w glebach na badanym obszarze wynosi 10-90%, co zazwyczaj wymaga ponownego obsiania 5-10% obszaru. Plony są niższe o 25-40%. Nierówne stanowisko powoduje przerastanie zdrowych buraków, spadek zawartości cukru i ich uszkodzenia podczas zbiorów. Straty podczas zbiorów na takich stanowiskach mogą sięgać nawet 25-40%.

Cykl choroby: Patogeny przenoszone przez nasiona hamują kiełkowanie buraków o 10-15% przy ciepłej i deszczowej pogodzie, namnażają się na powierzchni i uszkadzają kiełki. Liczebność patogenów żyjących w glebie zależy od zawartości próchnicy i warunków przedsiewnych sprzyjających wybuchom ognisk epidemicznych. Jeśli bytowanie patogenu przedłuża się, może on wyrządzić poważne szkody.

https://agro.bayer.co.hu/termekek/karositok/korokozok/?id=95

Zwalczanie: stosowanie grzybów nadpasożytniczych

W zwalczaniu grzybów powodujących uszkodzenia roślin i degradację ścian komórkowych stosuje się nadpasożytniczy gatunek grzyba Pythium oligandrum. Zabieg ten stymuluje procesy obronne tkanek roślinnych, które hamują wzrost patogennych mikroorganizmów. Zabieg ten jest skuteczny w zwalczaniu szerokiej gamy patogenów atakujących różne rośliny, w tym grzybów Alternaria, Botrytis cinerea, Fusarium, Verticillium, patogenów powodujących powstawanie białej pleśni i Phytophthora wywołujących zgniliznę korzeni. Jest kompatybilny z rolnictwem ekologicznym i idealnie współgra z zabiegami profilaktycznymi.

Ref.: https://www.kite.hu/tudastar/polyversum-gombaval-a-gombak-ellen/286)

Cykl choroby: Alternarioza to choroba grzybicza, która szybko rozprzestrzenia się na starszych liściach dojrzewających upraw z powodu słabej cyrkulacji powietrza i gęstego ulistnienia. Na zainfekowanych liściach wytwarzane są zarodniki, które zakażają młodsze liście i korzenie. Alternaria przeżywa na nasionach i zimuje na resztkach pożniwnych, dzikich roślinach i nasionach. Najlepiej rozwija się w chłodnych i wilgotnych warunkach pogodowych.

Zwalczanie: Aby zwalczyć chorobę, należy przestrzegać praktyk uprawowych, takich jak korzystanie z nasion odpornych na Alternaria, przeoranie resztek pożniwnych po zbiorze marchwi, stosowanie właściwego płodozmianu i umiejscawianie upraw w dalszej odległości od pól dotkniętych chorobą. W celu ograniczenia występowania A. Dauci nasiona zaprawia się preparatami takimi, jak Thiram lub Pomarsol Forte.