W niniejszym module omówione zostają następujące drzewa pestkowe:

• Cerasus avium – czereśnia
• Cerasus vulgaris – wiśnia
• Armeniaca vulgaris – morela
• Prunus domestica – śliwa
• Persica vulgaris – brzoskwinia

WZROST I ROZWÓJ

Etapy rozwoju drzew pestkowych:

1. Stadium wegetatywne:

Gwałtowny wzrost wegetatywny następujący po wschodach i trwający do rozpoczęcia stadium generatywnego. Na tym etapie można formować drzewa i stymulować rozwój systemu korzeniowego.

2. Stadium generatywne:

Wzrost wegetatywny nadal postępuje, ale dominującą rolę przejmuje rozwój generatywny. Procesy wzrostu i zawiązywania owoców zachodzą proporcjonalnie.

Równowagę w produkcji można utrzymać poprzez modyfikację czynników, które ją zakłócają, takich jak podaż składników odżywczych i liczba pąków.

3. Starzenie się i obumieranie:

• Ograniczony wzrost.
• Rozwój generatywny słabnie.
• Stopniowa etiolacja generatywnych części roślin.

• Senescencja.

• Etiolacja.

Roczny cykl biologiczny:

1. Okres spoczynku:

Od jesieni do wiosny.

Okres spoczynku względnego składa się z następujących etapów: spoczynek początkowy, spoczynek wrodzony i wymuszony. Spoczynek wrodzony niektórych roślin jest bardzo ważnym czynnikiem warunkującym ich dalsze życie. Do ustępowania spoczynku dochodzi w wyniku oddziaływania wzrastających temperatur i wydłużającego się fotoperiodu. W wyniku zmian w fotoperiodzie drzewa pestkowe wychodzą ze spoczynku wrodzonego przed nadejściem wiosny jeśli przybywa ona z opóźnieniem. Ocieplenie następuje wtedy na etapie spoczynku wymuszonego.

2. Okres wegetacyjny:

Od pękania pąków do opadania liści.

• Tworzenie liści.
• Puszczanie pędów.
• Kwitnienie.
• Rozwój liści.
• Rozwój owoców.
• Dyferencjacja pąków.
• Dojrzewanie owoców.
• Opadanie liści.

Ważne fazy fenologiczne:

Pękanie pąków: Po okresie spoczynku jest to pierwsza aktywność życiowa, widoczny początek procesów rozwojowych. Forma, jaką przybiera ten proces i jego tempo zależą od gatunku oraz czynników środowiskowych.

Kwitnienie: Ostatnia faza rozwoju organów generatywnych (dojrzałość płciowa), okres ten jest specyficzny dla każdego gatunku i zakodowany genetycznie, ale może się również znacznie różnić pod wpływem czynników środowiskowych. W procesie kwitnienia niektóre fenofazy są ściśle związane z progami cieplnymi i poziomami ciepła (są to wartości stałe).

Rozwój liści: Faza, w której pojawiają się i rozwijają asymilujące części roślin (liście, kiełki). Jest to intensywny, utrzymujący roślinę przy życiu proces, na który wpływa wiele czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Jeśli tworzenie się powierzchni asymilacyjnej jest opóźnione (przez mróz, deficyt wody), przyswajanie składników odżywczych i fotosynteza będą przebiegać w sposób ograniczony, a roślina będzie mniej żywotna.

Rozwój owoców: Okres po zawiązaniu owoców, w którym owoce zwiększają swoją wagę, wielkość i średnicę w wyniku wydłużania się i dzielenia komórek.

Dyferencjacja pąków: Proces histologiczny, który ma miejsce po zbiorach i trwa do etapu spoczynku. W stożku wzrostu znajdującym się w pąkach rośnie intensywność podziałów komórkowych, co prowadzi do stopniowego przekształcania się części wegetatywnych w zawiązki kwiatów. Bardzo ważną rolę w indukowaniu procesu tworzenia kwiatów odgrywają węglowodany. Każdy proces i czynnik, który zwiększa produkcję węglowodanów (np. zdrowe listowie, wiele godzin nasłonecznienia) będzie sprzyjał kwitnieniu.

Dojrzewanie owoców: W trakcie tego procesu zachodzi szereg zmian biochemicznych. Czynniki specyficzne dla danego gatunku determinują rozwój takich cech, jak zabarwienie i twardość miąższu owoców, stosunek cukrów do kwasów, zawartość suchej masy, związki smakowo-zapachowe. Istnieją pewne czynniki, które modyfikują proces dojrzewania, na przykład warunki panujące w miejscu produkcji, niektóre aspekty technologii produkcji, plony i niektóre czynniki fizjologiczne, takie jak stosunek liści do owoców.

Opadanie liści: Stopniowy zanik procesów życiowych i rytmu biologicznego drzew pestkowych. Jest wynikiem zmian zewnętrznych (środowiskowych) i czynników genetycznych. Jest to przygotowanie do okresu spoczynku.